CVA en slikklachten

Wat is CVA

CVA(cerebraal vasculair attack) is het tijdelijk stagneren van bloeddoorstroom in de hersenen. Hierdoor kan een stukje hersenweefsel een poos geen zuurstof ontvangen. Als het zuurstoftekort lang genoeg duurt zal er hersenweefsel afsterven. Gevolgen hiervan kunnen heel divers zijn. Soms is er een korte tijd uitval van lichaamsfuncties(zoals spraak, verlammingsverschijnselen, scheefstand van het aangezicht), soms ook blijvend.

Het eetproces, kauwen 

Eén van de gevolgen kan o.a. problemen opleveren bij het eten. Bij de verwerking van voedsel in ons lichaam wordt het voedsel eerst gekauwd, doorgeslikt en vervolgens verteerd. De eerste 2 stappen is voor sommige mensen een ware kwelling. Bij halfzijdige verlamming kan het voedsel niet goed meer worden gekauwd. Het wordt voorgesneden, dan wel gemalen. Er is vaak hulp nodig bij de bereiding en het toedienen. Een ergo therapeut kan hierbij hulpmaterialen adviseren om de maaltijden minder problematisch te laten verlopen. Vaak kan een logopedist het slikproces verbeteren.

Het eetproces, slikken 

De 2e stap is het slikken. Vaak is bij verlammingsverschijnselen de slikreflex “defect”. 

Het slikken kan onderverdeeld worden in 4 fasen:

Fase 1:

orale fase (eten kauwen en bolus-vorming, dit is de uiteindelijke hap welke naar het maagdarmkanaal gaat). Dit is een bewuste handeling.

Fase 2: 

de bolus wordt achter op de tong gelegd, tong wordt omhooggeduwd. 
Dit is een bewuste handeling.

Fase 3:

de bolus wordt door een reflex in de keel/neusholte geduwd. De huig wordt tegen de neusholte geduwd zodat eten en drinken niet de neus in loopt. Dit is een onbewuste handeling. 

Fase 4: 

de bolus wordt de slokdarm ingeduwd. De strotteklep sluit de luchtpijp af.
Dit is een reflex. Sluit de strotteklep niet goed dan komt er eten in de luchtpijp(verslikken).

Verslikken 

Er zijn veel spieren betrokken bij het doorslikken van 1 hap. Het ligt eraan welke spiergroep aangetast is hoe het slikken verloopt. Sommigen handelingen kunnen getraind worden, soms is er ook een aanpassing van de dikte van het voedsel nodig.

Dit kan zijn: 

• zacht voedsel (prakbaar).
• gemalen voedsel (met de staafmixer).
• vloeibaar voedsel (met een staafmixer en toevoeging van vocht).
• soms is het nodig om gemalen voedsel te binden/verdikken om zo de       slikreflex te ondersteunen.

Omdat veel mensen met slikklachten zich snel verslikken bij het drinken van thee, koffie, water of ander vocht, is er een risico voor uitdroging. Vaak wordt het drinkvocht dan gebonden met een verdikkingsmiddel.

Doel van de behandeling

Belangrijke aandachtpunten bij adviezen bij slikklachten zijn dat het eten aangenaam moet blijven, en geen kwelling. Hierbij wordt gelet op: smaak, kleur, volume grootte, volwaardigheid, slijmvorming.